Stal, stop żelaza z węglem

Stal, stop żelaza z węglem (do 2,06% C) i in. pierwiastkami wprowadzonymi w celu uzyskania żądanych własności, najczęściej mechanicznych, technologicznych, elektrycznych, magnetycznych, chemicznych i in., obrabialny plastycznie, otrzymywany w procesach stalowniczych (w konwertorach Bessemera lub Thomasa, w piecach martenowskich, tyglowych lub elektrycznych) w stanie ciekłym.

W zależności od zastosowanej technologii produkcji rozróżnia się stal: laną (staliwo), kutą (wlewka otrzymywana przez kucie lub prasowanie na gorąco), walcowaną (wlewka uzyskiwana przez walcowanie na gorąco) oraz ciągnioną.

Obrobioną plastycznie stal poddaje się obróbce cieplnej lub obróbce cieplno-chemicznej. Ze względu na skład chemiczny rozróżnia się stal węglową i stopową (tzw. szlachetną).

Stal węglowa poza węglem zawiera jedynie pierwiastki pochodzące z przerobu hutniczego (krzem, mangan, siarka, fosfor, azot, tlen, arsen). Stal otrzymywana w piecach martenowskich ze złomu może zawierać wszystkie składniki występujące w stalach stopowych, dlatego też ustalone zostały umowne graniczne zawartości pierwiastków dla stali węglowych.

Stale zawierające więcej składników stopowych uważane są umownie za stale stopowe. Znajdują się w nich oprócz pierwiastków pochodzących z przerobu hutniczego również pierwiastki wprowadzone celowo dla uzyskania określonych właściwości. Do najczęściej stosowanych składników stali stopowych należą: nikiel, chrom, mangan, krzem, wolfram oraz kobalt.

Zależnie od zastosowania stal dzieli się na: konstrukcyjną, narzędziową i o szczególnych własnościach. Stal jest najważniejszym materiałem w budowie maszyn, a także jednym z podstawowych i niezbędnych materiałów w budownictwie.

Żródło: Encyklopedia WIEM